Drgania maszyn to jeden z najczęstszych i najbardziej niedocenianych czynników, które wpływają na trwałość urządzeń przemysłowych. Choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się niegroźne, z biegiem czasu prowadzą do przyspieszonego zużycia podzespołów, awarii i kosztownych przestojów. W artykule wyjaśniamy, skąd biorą się drgania, jak je diagnozować oraz jakie działania prewencyjne pozwalają skutecznie im zapobiegać.
Czym są drgania maszyn i dlaczego stanowią zagrożenie dla komponentów?
Drgania to cykliczne ruchy elementów maszyny względem siebie lub podłoża. W każdej konstrukcji mechanicznej występują naturalnie, ale ich nadmierny poziom staje się poważnym zagrożeniem dla trwałości komponentów.
Najczęstsze przyczyny nadmiernych drgań to:
- niewyważenie wirujących części, np. kół pasowych, wentylatorów, wirników;
- niewspółosiowość wałów i błędy montażowe;
- luzy mechaniczne w połączeniach;
- uszkodzone łożyska lub nieprawidłowe smarowanie;
- zanieczyszczenia w układzie napędowym lub hydraulicznym.
Skutki mogą być poważne: pękanie elementów konstrukcyjnych, luzowanie śrub, przegrzewanie się silników czy zwiększony poziom hałasu. Długotrwała praca w warunkach nadmiernych drgań skraca żywotność maszyn nawet o kilkadziesiąt procent.
Jak rozpoznać nadmierne drgania w maszynie?
Wiele objawów można zauważyć jeszcze zanim dojdzie do awarii.
Objawy, które powinny wzbudzić niepokój:
- wyczuwalne wibracje podczas pracy maszyny,
- głośniejsza niż zwykle praca silnika,
- przegrzewanie się elementów,
- niestabilność konstrukcji,
- nienaturalne zużycie łożysk lub pasów napędowych.
Pomiary i analiza drgań
Aby precyzyjnie ocenić stan maszyny, niezbędne są regularne pomiary wibracji.
W praktyce stosuje się różne metody, w tym analizę FFT (Fast Fourier Transform), pomiar RMS czy wartości szczytowych. Ocenia się amplitudę, częstotliwość oraz kierunek drgań, co pozwala zidentyfikować źródło problemu — np. niewyważenie, uszkodzenie łożyska lub rezonans konstrukcyjny.
Coraz częściej w zakładach produkcyjnych stosuje się czujniki drgań zintegrowane z systemami IoT, które przesyłają dane w czasie rzeczywistym do systemu monitoringu. Pozwala to na bieżąco wykrywać nieprawidłowości i zapobiegać awariom, zanim do nich dojdzie.
Diagnostyka drgań w utrzymaniu ruchu – dobre praktyki
Diagnostyka drgań jest jednym z filarów prewencyjnego utrzymania ruchu.
Regularne pomiary i analiza trendów pozwalają przewidzieć moment, w którym dany element zbliża się do granicy swojej trwałości.
Najlepsze praktyki:
- prowadzenie pomiarów drgań zgodnie z harmonogramem konserwacji,
- tworzenie bazy danych wyników dla każdej maszyny,
- wykorzystywanie systemów CMMS do planowania i archiwizacji pomiarów,
- ustalanie progów alarmowych i reagowanie na ich przekroczenie.
Sprawdź też: Czym jest prewencyjne utrzymanie ruchu i dlaczego się opłaca
Zobacz: Jakie narzędzia wspierają diagnostykę maszyn
Dzięki regularnym pomiarom można skutecznie zredukować liczbę nieplanowanych przestojów i wydłużyć żywotność maszyn nawet o kilkadziesiąt procent.
Jak przeciwdziałać szkodliwym drganiom?
Etap projektowania i montażu
- Dokładne osiowanie wałów i elementów napędowych.
- Stabilne fundamentowanie maszyn i odpowiednie tłumienie drgań.
- Montaż tłumików, amortyzatorów i podkładek antywibracyjnych.
Eksploatacja i konserwacja
- Regularne wyważanie wirników i kół pasowych.
- Dbanie o właściwe smarowanie łożysk i kontrolę ich temperatury.
- Usuwanie luzów w połączeniach i kontrola osiowości.
- Okresowa wymiana zużytych elementów (np. pasów, tulei, łożysk).
Automatyzacja prewencji
Nowoczesne zakłady wykorzystują automatyczne systemy analizy drgań, które samodzielnie wykrywają anomalie. Czujniki IoT i algorytmy predykcyjne umożliwiają przewidywanie awarii z dużym wyprzedzeniem.
To właśnie tzw. predictive maintenance – krok dalej niż klasyczna konserwacja prewencyjna.
Dlaczego warto inwestować w diagnostykę drgań?
Diagnostyka drgań to nie koszt, ale realna inwestycja w bezpieczeństwo i efektywność zakładu.
Korzyści dla przedsiębiorstwa:
- redukcja awarii i przestojów produkcyjnych,
- wydłużenie żywotności maszyn i komponentów,
- niższe koszty utrzymania i serwisu,
- poprawa bezpieczeństwa pracowników,
- zgodność z wymogami UDT i normami ISO,
- zwiększenie efektywności energetycznej zakładu.
W połączeniu z profesjonalnym outsourcingiem utrzymania ruchu pozwala to zbudować system pracy, w którym awarie przestają być problemem, a maszyny pracują stabilnie i ekonomicznie przez lata.
Dowiedz się więcej: Outsourcing utrzymania ruchu – fakty i mity
Usługi diagnostyki drgań i serwisu maszyn w NVS
New View Service (NVS) wspiera zakłady przemysłowe w utrzymaniu ruchu poprzez:
- profesjonalną diagnostykę drgań i analizę wibracyjną,
- identyfikację źródeł wibracji i analizę przyczyn źródłowych,
- modernizacje i wyważanie maszyn,
- wdrażanie systemów monitoringu wibracji,
- kompleksowy serwis i naprawy awaryjne w ramach pogotowia technicznego.
Zespół inżynierów NVS działa na terenie całego Śląska oraz Polski południowej, w tym w Zabrzu, Katowicach, Gliwicach i okolicznych miastach, zapewniając szybkie wsparcie w przypadku awarii i regularną obsługę konserwacyjną.
Pogotowie utrzymania ruchu
Usługi elektryczne dla firm
Kontakt z NVS
FAQ – najczęstsze pytania o drgania maszyn
Zaleca się przynajmniej raz na kwartał. W przypadku maszyn krytycznych – pomiar ciągły przy pomocy czujników online.
Wymaga to odpowiednich narzędzi i doświadczenia. Najlepiej zlecić pomiary wyspecjalizowanej firmie, takiej jak NVS, która posiada certyfikowany sprzęt i oprogramowanie.
Najczęściej: analizatory drgań, czujniki przyspieszenia, wibrometry oraz systemy IoT z analizą danych w czasie rzeczywistym.
Nie – pewien poziom drgań jest naturalny. Kluczowe jest śledzenie ich trendu i reagowanie, gdy wartości zaczynają odbiegać od normy.
Podsumowanie
Drgania maszyn to sygnał, którego nie wolno lekceważyć. Wczesne wykrycie i analiza pozwalają uniknąć kosztownych napraw, poprawić efektywność i wydłużyć żywotność maszyn.
Diagnostyka drgań to dziś standard w nowoczesnych zakładach produkcyjnych – a NVS z Zabrza dostarcza pełne wsparcie w jej wdrożeniu i utrzymaniu.
Skontaktuj się z New View Service (NVS), by poznać możliwości nowoczesnej diagnostyki drgań i zapewnić swojemu zakładowi bezpieczeństwo pracy.
Skontaktuj się z nami
Zobacz ofertę usług dla przemysłu
Korzyści i ryzyka outsourcingu utrzymania ruchu – co warto wiedzieć
Outsourcing utrzymania ruchu to rozwiązanie, które zyskuje coraz większą popularność wśród firm produkcyjnych. Pozwala zoptymalizować…
Prace hydrauliczne w zakładach przemysłowych – najczęstsze usterki i jak je diagnozować
Układy hydrauliczne są jednym z kluczowych elementów infrastruktury przemysłowej. Odpowiadają za napęd, sterowanie oraz przenoszenie…
Jak monitorować stan łożysk i przekładni w maszynach przemysłowych
Łożyska i przekładnie to kluczowe elementy większości maszyn przemysłowych. Ich prawidłowe działanie decyduje o płynności…